طب دین | مرکز طب اسلامی طب دین
کندر چیست؟ کندور چیست؟
کندر یا به انگلیسی frankincenseیا به عربی لبان به سریانی لیانون در رومانیایی سوروس و به رومی سیفروس می گویند.
صمغ چسبناکی است كه از گياهانى خاردار به ارتفاع حدود دو متر از خانواده,Burseraceae گرفته مى شود كه داراى گونه هایی است. درختچه اى است كوچک و پرشاخه. برگه اى آن مركب و متشكل از ۱۵- ۷ برگچه. برگچه ها دندانه دار و تمام گياه پوشيده از كرك پنبه اى است.
با شكافى كه در تنه درختچه مولد كندر ايجاد می کنند شيرابه سفيد رنگى از آن خارج می شود كه در مجاورت هوا به تدريج سفت می شود.
در بازار بصورت قطعات كوچك يا در ابعاد شاه بلوط فروخته می شود.
مزه کندر
صمغى است خشك با طعمى تلخ و كمى گس و كمى معطر.
فرایند استخراج کندر از درخت حدود ۲ الی ۳ بار در سال انجام می شود. بهترین نوع کندر در کشور عمان و یمن بدست می آید. البته کندر کشور های عربستان، ایران، هندوستان و برخی کشور های آفریقایی نیز از کیفیت مطلوبی بر خوردار می باشند.
ترکیب شیمیایی
۲۵ درصد صمغ غير محلول در الكل- الكلى به نام اوليبانول- اسانسى شامل برپينن و ديپانتن و فلاندرن- رزينى به نام اليبانورزن- يك اسيد آزاد به نام اسيد بوسوليك- مواد آرابين و باسورين- يك ماده تلخ.
انواع کندر چیست؟ تفاوت کندر خوراکی و غیر خوراکی
کندر تنها از یک نوع درخت استخراج می شود. اما بسته به محیطی که درخت در آن کاشته شده است، کیفیت آن می تواند متفاوت باشد. بهترین نوع کندر دارای رنگ روشن متمایل به رنگ کِرِم و درشت و خوشبو و ظاهر آن صاف و یکدست و دارای طعم منحصر به فرد و کمی تلخی می باشد. به این نوع کندر نر یا ذَکَر می گویند. هر چه اندازه کندر کوچک تر و رنگ آن تیره تر و طعم آن تلخ تر باشد، کیفیت پایین تری دارد و مناسب برای استفاده بصورت خوراکی نمی باشد که به آن کندر ماده می گویند. این گونه از کندر های با کیفیت و قیمت پایین تر برای دود دادن و استفاده غیر خوراکی مناسب می باشد.
طبع کندر چیست؟
کندر دارای طبع گرم و خشک می باشد. به همین دلیل غلبه مزاج بلغم (مزاج سرد و تر ) را از بین می برد. زیرا در طب سنتی و اسلامی یکی از روش های درمان غلبه مزاج ها، درمان با استفاده از ضد مزاج غالب می باشد.
کندر برای چی خوبه؟
اما یکی از خواص کندر خوراکی این است که مصرف آن باعث از بین رفتن صفرا ( مزاج گرم و خشک ) و سودا ( مزاج سرد و خشک ) نیز می شود. پس هنگام استفاده از کندر باید توجه داشت که خواصیت کندر منحصر به فرد است و در کمتر مواد طبیعی دیگری به چشم می خورد. از فواید کندر این است که برای همه ی غلبه مزاج ها بجز غلبه دم(گرم وتر) خوب است.
کندر در بارداری
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: به زنان باردار کندر بدهید که اگر بچه در شکم مادر با کندر تغذیه شود، قلبش محکم و عقلش زیاد شده، اگر پسر باشد شجاع و اگر دختر باشد خوش هیکل میشود و نزد همسرش خوش اقبال میشود. کندر تنها خوراکی است که در بارداری هم اثر مادّی و جسمی دارد و هم اثر معنوی. و تنها دستوری است که رسول خدا برای زنان باردار فرموده‌اند.
یکی از علل اصلی مشکلات بارداری، حبس آلودگی (به خاطر قطع قاعدگی) است: باقی ماندن آلودگی در بدن باعث مسمومیت، عفونت، ورم، دیابت،کک و مک، تنگی نفس، افسردگی، ویار و تهوّع بارداری میشود و از طرفی گیاهان گرم وخشک باعث حبس آلودگی میشوند اما بسیاری از گرم وخشک ها باعث سقط جنین می شوند ، مانند رازیانه، سیاهدانه، زعفران، سنا، اسفند و …
خواص کندر برای رحم
دو خوراکی گرم و خشک وجود دارد که برای این ایّام بسیار ضروری و مفید است و نه تنها باعث سقط نیست بلکه باعث تقویت رحم و جلوگیری از سقط میشود: کندر و نمک
کندر یکی از بهترین درمان‌ها برای بسیاری از مشکلات بارداری است ; چون قابض است ، باعث از بین رفتن فضولات میشود و مانع سقط میشود و برای افتادگی، سستی و عفونت رحم بسیار مؤثر است. علاوه بر اینها ، عامل تشکیل قلب کودک و پیشگیری از تولد کودک با قلب سوراخ است.
خواص خوردن کندر صبح ناشتا
اگر زن باردار از سه ماهگى گاهگاهى بخورد، هوش طفل او زياد خواهد شد.
مدتى هر روز صبح ناشتا به اندازه دو عدد نخود از آن بلع شود.
خواص کندر برای رحم
بخاطر خواصیت گرم خشکی کندر،و تغذیه اکثر خانوم ها که تغذیه سرد تر و بلغمی دارند. خانوم هایی که رحمشان سرد و بخاطر رحم سرد مبتلا به مشکلات نازایی و کیست های بلغمی داخل رحم شدند. کندر یا روغن کندر برای گرم کردن رحم و درمان کیست های رحمی و مشکلات نازایی ناشی از سردی رحم بسیار مفید است.
خواص کندر برای چشم
مصرف کندر برای چشم چند روش دارد، یک دود کردن که هر روز كندر را بسوزانيد و دود آن را به چشم بدهيد. نقطه سرخ يا كبود رنگ روى سفيدى چشم را برطرف مىسازد.دوم به شکل سرمه است گرد آن را با سرمه مخلوط كنيد و در چشم بكشيد. سبب شفافيت چشم مىشود و اگر در چشم زخم يا جراحتى باشد معالجه خواهد شد.سوم به همراه عسل است البته عسل طبیعی که گرد آن را با عسل مخلوط نموده و به چشم بماليد. براى التيام جراحت چشم و جذب خون مردگى آن و رفع درد چشم و خارش و جرب چشمى مفيد مىباشد.كشيدن گرد آن در چشم براى التيام زخمهاى بد چشم بسيار نافع است.
کندر برای تقویت حافظه
آلزایمر به شکل هشدار دهنده ای در حال افزایش است و با بالارفتن سن ، شیوع آن بیشتر میشود. خواص کندر برای حافظه از دیدگاه طب سنتی این است. که چون این صمغ خواصیتی گرم خشک دارد، مغز را گرم کرده و باعث میشود، نورون های مغزی حالتی فعال تر به خود بگیرند و حافظه شما تقویت شود. کوبيده آن را با زرده تخم مرغ مخلوط كنيد و بر سر ببنديد. اختلال حواس كه همراه با عصبانيت باشد را بهبود مىبخشد.خواص کندر برای اعصاب و تقویت آن نیز هست. به این دلیل که چون مشکلات عصبی اکثرا از سردی مغز هستند؛ کندر مشکلات عصبی که مربوط به سردی مغز نیز میشوند نیز درمان میکند. خواص کندر با عسل بیشتر برای حافظه و مغز است. اگر جویدن کندر با عسل را در زندگی روزمره خود دنبال کنیم ، میتوانیم چندین سال جلوتر به استقبال و مبارزه با بیماری آلزایمر نیز بپردازیم.برای اطلاعات بیشتر در مورد تقویت حافظه به مقاله تقویت حافظه ، کاربردی برای همه سنین! مراجعه نمایید.
البته میزان مصرف کندر برای تقویت حافظه بستگی به مزاج هر فرد دارد ، که معمولا افراد سرد مزاج می توانند هر روز استفاده کنند و افراد گرم مزاج هفته ای ۲ بار
کندر برای کرونا
تحقیقات ثابت کرده است که ترکیب کندر و اسپند در ضد عفونی کردن هوا و محیط خانه بسیار حایز اهمیت هست. از نظر طب سنتی و اسلامی چند عدد کندر را به همراه اسپند روی آتش قرار داده و صبر کنید تا کندر خوب بسوزد و دود کند و سپس در محیط منزل پخش شود.
کندر برای لاغری
یکی از خواص کندر برای لاغری و کاهش ورزن در ذوب کردن و پختن بلغم خام بدن است و غالب دارو ها و پک های تبلیغاتی از این مورد غافل نیستند. از گیاهانی همچون زیره و زنیان و دیگر مواد با طبع گرم و خشک بهره لازم را میبرند .اما باید توجه داشت که زیاده روی در این مواد عوارضی به همراه خواهد داشت. مثلا زیره باعث از بین رفتن شفافیت پوست میشود ; در این میان کندر میتواند با خواصیت گرم خشکی خود استفاده راحت و جویدن آن کمنرین عوارض و بدون صرف هزینه های گزاف ؛ یک داروی لاغری برای شما باشد، زمان مصرف کندر برای لاغری به دلیل که صبح ها جذب بدن بسیار بالا است. شما میتوانید نهایت استفاده را از خوردن کندر ناشتا برای لاغری ببرید. که دستور بو علی سینا برای لاغری با کندر نیز هست.
کندر برای سرفه و تیروئید
یکی از نسخه های خانگی و ساده در درمان سرفه های تر و خلطی ، استفاده کردن از دود دادن کندر در منزل است،
مصرف دمنوش کندر به مدت پنج الی شش روز متوالی از خواص بسیار عالی کندر برای تیروئید است که غدد تیروئید را گرم میکند. البته استفاده از دمنوش کندر برای تیروئید های کم کار مفید است برای تعدیل تیروئید استفاده از نمک دریا بهترین گزینه برای کسانی است که به بیماری تیروئید مبتلا هستند. البته دمنوش کندر برای سرفه نیز بسیار عالیست خصوصا برای بیماری کرونا.اگر شنبلیله را با سیاهدانه و مصطکی و کندر مخلوط کرده و برای مدت کوتاهی روی آتش ملایم قرار دهید سپس مخلوط را با عسل مخلوط کنید و صبح ناشتا از آن استفاده کنید سرفه قطع می شود
کندر و دفع حشرات
شاید جالب باشد که دود کندر غیر از پاک سازی محیط از انرژی های منفی و فواید آن برای دستگاه تنفسی و آسم حشرات موذی را هم فراری میدهد.
کندر برای عفونت ریه
خواص ضد باکتریایی این ماده باعث کاهش عفونت نایژه ها در ریه ها میشود و از خونریزی داخلی ریه جلوگیری میکند. کندر با استفاده از خواصیت گرم خشکی خود عقونت ریه که سرد تر هست را خشک حالت های آسمی را برطرف و حملات آن را کنترل میکند. بنابرین ، با مصرف کندر میتوانید به سادگی سلامت ریه های خود را ارتقا دهید. مقدار مصرف کندر برای ریه دو تا سه عدد کندر روشن را روزی دو ساعت میجوید؛ استفاده از دمنوش کندر نیز برای این افراد بسیار مفید است.
کندر را چگونه بخوریم؟
آیا کندر حتما باید جویده شود؟ منقول است که حضرت رضا (ع) در زمان سکونت خود در خراسان، ابتدا چوب مسواک میزدند و سپس کندر میجویدند. جذب زبانی و بزاقی از طریق غدد هیپوتالاموس ، اولین مرحله از تاثیرگذاری یک ماده در بدن است بنابراین ، جویدن کندر به مراتب بهتر از قورت دادن آن است. خصوصا اگر مشکلات دهان و دندان مثل شل و لق بودن لثه و دندان برایمان اهمیت داشته باشد. همچنین کندر حل شده در آب نیز برای مواردی همچون سرفه و عفونت گلو، تاثیرگذاری بیشتری دارد.
کندر را بجویم یا قورت دهیم
خواص جویدن کندر تلخ تاثیر مستقیم روی سلامت لثه ها و دندان ها دارد. اما بعضی از افراد هستند که نسبت به بو و خصوصا طعم تلخ کندر حس خوبی ندارند. در این صورت قورت دادن کندر بصورت خالی یا با مقدار کمی آب عالی هست. قورت دادن کندر میتواند نقش بسزایی در تقویت معده و همچنین تقویت قوای جنسی و اسپرم سازی داشته باشد.
جوشانده ی کندر
کندر خواص فراوانی دارد اما یکی از مهمترین خاصیت های آن در این روز های کرونایی ، تقویت سیستم ایمنی و پاکسازی ریه از اخلاط به روش دمنوش یا جوشاندنی است به اینصورت که یک قاشق چایخوری درون یک لیوان آب جوش بریزید و هم بزنید و درب لیوان را بگذارید و اجازه دهید حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دم بکشد اما هر دقیقه یکبار آن را هم بزنید تا کندر کاملا در آب جوش حل شده و دمنوش کرم رنگ بشود.
کندر و زود انزالی (خواص کندر برای زود انزالی)
زودانزالی یا به انگلیسی premature ejaculation غبارت است از حالتی در رابطه جنسی که یکی از طرفین، زود تر از دیگری به ارگاسم برسد. این اتفاق می تواند به مشکلات جنسی و عدم رضایت هر دو طرف از رابطه جنسی شود. زود انزالی بیشتر بین مردان رواج دارد. به طوری که حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد مردان دچار این مشکل هستند.
طریقه مصرف کندر برای سفتی کمر
ترکیب طلایی انجیر و کندر که یکی از خواص کندر برای سفتی کمر، از بهترین روش های درمان زود انزالی و در مردان می باشد. به این روش که روزانه هفت عدد انجیر را داخلش کندر میگذارید و میل میکنید. دیگرخواص کندر برای اسپرم هر بار به اندازه دو گرم از آن را با زرده تخم مرغ و عسل مخلوط كنيد و بخوريد، براى افزايش توليد اسپرم و تقويت نيروى جنسى مفيد مىباشد.
زمان مصرف کندر
بهترین ساعات استفاده از کندر خصوصا دمنوش آن در ساعات ابتدایی صبح و ساعات پایانی شب می باشد.
کندر سوزاندنی
آرموتراپی یا همان عطر درمانی از دیرباز مورد توجه حکما بوده و امروزه در کشور های مختلف به عنوان یک سبک درمانی موثر و مجرب شناخته میشود ; به عنوان مثال ، در ژاپن برای کارمندان خود از بخور گیاهان آرامش بخش جهت بهبود فرایند عملکرد ایشان استفاده میشود.
یکی از معروترین مواد در حیطه رایحه درمانی ، کندر می باشد که جهت تقویت محیط و تهویه آن به کار برده میشود.
کندر و هوش
امام رضا (ع) فرمودند: کندر زیاد بخورید و آن را بجوید ؛ من جویدن کندر را بیشتر دوست دارم. کندر بلغم معده را از بین می برد و آن را پاکیزه می کند و عقل را محکم کرده و غذا را گوارا می کند. به همین سبب کندر در لیست خوراکی های زیاد کننده هوش قرار میگیرد.
کندر و سیستم ایمنی
مصرف کندر به دلیل ترکیبات خاص آن می تواند موجب افزایش قدرت دفاعی بدن در برابر تهدیدات ایمنی شود. همچنین اگر مخلوط کندر نر را با روغن زیتون و عسل بنوشید، سرماخوردگی مزمن را درمان می کند و سردی استخوان ها را برطرف می کند.افرادی که بدلیل شغل یا نوع زندگی برخورد بیشتری با ویروس ها، میکروب ها و آلودگی های محیطی دارند حتما باید به تقویت سیستم ایمنی بدن خود اهمیت ویژه ای دهند تا از این ناحیه آسیب پذیر نباشند.
کندر، ضد بلغم
کندر یکی از بهترین درمان های غلبه مزاج بلغم می باشد. افرادی که دارای این نوع غلبه مزاج می باشد بهتر است بصورت روزانه از کندر به هر نحوی استفاده کنند. یکی از نکات مهم در درمان غلبه بلغم، توجه به طبع نوشیدنی ها و غذا ها می باشد. نوشیدن و خوردن خوراکی ها با طبع سرد و مرطوب باید به حداقل برسد. و در صورت مصرف حتما با مصلح مناسب استفاده شوند.يك مثقال از آن را كوبيده و در آب حل كنيد و آن را سه روز صبح ناشتا ميل نماييد، زيادى بلغم و كندى ذهن را برطرف مىنمايد، از اسهال و استفراغ جلوگيرى مىكند.
احادیث مربوط به کندر
* از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «به زنان باردارتان کندر بخورانید که هوش پسر را زیاد می کند».
* از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «زنان باردارتان را کندر اطعام کنید که چون پسر در شکم مادرش کندر بخورد، قلبش قوی می شود و عقلش زیاد می شود».
* از رسول خدا صلی الله علیه و آله: «خانه های خود را با کندر و آویشن بخور دهید».
* از رسول خدا صلی الله علیه و آله: «پنج چیز فراموشی را برطرف می کند، حفظ را زیاد می کند و بلغم را برطرف می کند: مسواک زدن، روزه گرفتن، خواندن قرآن، عسل و کندر». (یعنی مهربان تر).
* از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «شما کندر دارید که حرارت را از دل پاک می کند، چنان که انگشت عرق پیشانی را پاک می کند و پشت را صاف می کند. عقل را زیاد می کند، ذهن را تیز می کند، بینایی را روشن می کند و فراموشی را از بین می برد.»
* از امیرالمؤمنین علیه السلام: «تلاوت قرآن و خلال دندان و کندر خلط را پاک می کند».
* از امیرالمؤمنین علیه السلام: «جویدن کندر دندان آسیاب را محکم می کند، بلغم را برطرف می کند و نفخ را از بین می برد».
* از امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: کندر بمالید که دلگرم می کند و فراموشی را از بین می برد.
* از ابن عباس (رضی) آمده است که نوشیدن کندر با شکر ناشتا برای بول و فراموشی مفید است.
* از امام صادق علیه السلام می فرماید: «رسول خدا صلی الله علیه و آله عسل می خورد و می فرمود: آیاتی از قرآن. و جویدن کندر خلط را از بین می برد.»
* عن الصادق علیه السّلام: «هیچ بخوری به آسمان بالا نمی رود مگر کندر و هیچ مردمی نیست.
* از صادق علیه السّلام در مورد غرّض و کندر سؤال شد، فرمود: «امّا رَوَه… و کندر (یعنی کندر) برگزیده پیامبران است. پیش از من و مریم سلام الله علیها از آن مدد می جستند و هیچ دودی سریعتر از آن به آسمان بالا نمی رود او جن گیر شیاطین و دفع کننده ناتوانی هاست پس تو از دست نده. ”
* امام رضا علیه السلام در مورد عسل می فرماید: اگر همراه با کندر نر باشد، ذهن را پاک و حفظ را بهتر می کند.
امام رضا علیه السلام می فرماید: «سه چیز حفظ را زیاد و بلغم را برطرف می کند: خواندن قرآن، عسل و صمغ».
* عن الرضا علیه السّلام: کندر بسیار و قورت دهید و بجوید و من جویدن را دوست دارم، زیرا بلغم را خون می کند و معده را پاک می کند و عقل را تقویت می کند و می گذرد.
خواص جویدن کندر
حالت جویدن به طور معمول فقط در زمان تغذیه اعمال میشود و در غیر اینصورت میتواند باعث بروز مشکلات گوارشی شود. به عبارت دیگر ، استفاده از آدامس و جویدن مستمر آن ، بازوبسته شدن بدون هدف دهانه معده و در نتیجه ضعیف شدن آن را در پی دارد ولی کندر از این قاعده مستثنی هست و بر خلاف جویدنی های صنعتی که غالبا هم از طعم دهنده های مضر در آن استفاده میشود ، این ماده برای دهان و دندان و خصوصا عفونت و خونریزی لثه و حتی از خواص جویدن کندر برای معده و تقویت دستگاه گوارش نمی توان صرف نظر کرد
ضمنا میتوانید از عسل به عنوان مکمل و طعم دهنده ی کندر استفاده کنید.
کندر و بند آمدن خون
یکی دیگر از خواص کندر که تا به حال نشنیده اید،خواصیت بند آوردن خون با آن است.خشك كننده و قابض است، بندآورنده خون مىباشد و از خونريزىهاى خارجى و خونریزی داخلی نیز تا حدودی جلوگيرى مىكند. طریقه مصرف آن باید ان را بکوبید روی زخم یا جراحت بگذارید.
بند اوردن خون دماغ
رعاف يعنى رفتن خون از بينى شدید باشد.
خون رفتن بينى چو ز بحران باشد گر بند كنى زان خطر جان باشد
و اندم كه ز بحران نبود نزد حكيم بستن بدقاق كندر آسان باشد
بستن خون بينى پخته كندر و غير آن از قطره خون دماغ كه بعد ازين خواهد آمد، كه كوفته و پخته در بينى دمند يا در آب كشنيز تر حل كرده بچكانند يا لته كتان كهنه را فتيله كنند و به سفيده تخم مرغ تر كرده بدان آلوده سازند و در سوراخ بينى بگذارند
کندر، تقویت کننده معده
خواص جویدن کندر برای معده و قورت دادن کندر سبب بهبود کارکرد معده می شود. مخصوصا اگر کندر بعد از غذا استفاده شود، می تواند به هضم راحت تر غذا کمک کند. به همین سبب از وارد آمدن فشار مضاعف به معده جلوگیری می کند. زیرا اکثر غذا های و خوراکی های مورد استفاده در زندگی امروزی، دارای طبع سرد و طبیعت دیر هضم بودن می باشند. این عامل در دراز مدت می تواند سبب پدید آمدن مشکلات گوارشی، سردی و ضعیف شدن معده، رفلاکس، دیر هضم شدن غذا، یبوست و غلبه مزاج بلغم و سودا شود. مصرف کندر مخصوصا بعد از خوردن غذا های سرد و تر می تواند از بروز همه مشکلات فوق جلوگیری کند.اگر آن را كوبيده و با شكر بخوريد. دستگاه گوارش را تقويت كرده و گازهاى غليظ و نفخ آن را نيز از بین می برد، رطوبتها را خشك می کند، هاضمه را تحريك می نماید ، اسهال خونى و خونريزى از مقعد و بواسير را درمان میكند.
کندر برای چی خوبه؟ و ضرر کندر
اگر هر بار به اندازه دو گرم از آن خورده شود،مقوى قلب و قاعده آور است، جلب كننده رطوبات دماغى است. در موارد روماتيسم و ناراحتى پوستى و بيمارى عصبى تجويز مىشود. اگر احساس مىكنيد دائم مورچه روى بدنتان راه میرود. پودر آن را با سركه مخلوط نموده ضماد كنيد، اين مشكل برطرف خواهد شد.ضماد آن را با روغن زيتون و عسل براى درمان درد مفاصل و دردهاى سرد و درد مزمن استخوانها مؤثر است.اگر با روغن كنجد مخلوط كنيد و ضماد نماييد. براى تحليل ورمهاى سفت مفيد است.روغن آن را بر جوشها بماليد، جوش غرور را درمان مىكند.يك مثقال از آن را با يك مثقال زيره مخلوط نموده و بكوبيد و بصورت در دهان ریختن بخوريد، سكسكه يا فواق را آرام مىسازد و از آروق زدن جلوگيرى مىكند.
تذكر: افراط در خوردن کندر موجب سوزاندن خون و بلغم می شود ، در مزاجهاى گرم ايجاد سردرد و ماليخوليا و جنون می نماید .
کندر برای دور کردن انرژی های منفی
در سراسر دنیا از دود کندر برای خوشو کردن و دور کردن موجودات ماورایی در مراسمات مذهبی استفاده می شود. همچنین استنشاق دود کندر می تواند اعصاب را تسکین دهد و سبب آرامش شود. زیرا دود کندر باعث گرم شدن مغز می شود. سردی مغز می تواند با علائم متعددی از جمله عدم آرامش و تمرکز، کسل بودن و بی حالی و ریختن مایعات اضافی مغز به پشت حلق ( نزله ) همراه باشد.
در دین اسلام نیز به دود کردن مستمر کندر و اسپند در فضای منزل توصیه فراوان شده است. یکی دیگر از خواص دود کندر دور کردن اجنه می باشد. زیرا جنیان از بوی کندر تنفر درند و از آن دور می شوند.
